किल्ले अलंग मदन आणि कुलंग
"Let's go on an adventure"
नाशिक जिल्ह्यातील इगतपुरी विभागातील सर्वात कठिण अशा किल्ल्यांची ही भटकंती ...
नाशिक वरून भंडारदऱ्याला जातांना कळसूबाई शिखराच्या रांगेत अलंग, मदन आणि कुलंग असे तीन किल्ले लक्ष वेधून घेतात. घनदाट जंगल आणि विरळ वस्ती यामुळे हा परिसरातील भटकंती तशी त्रासदायक आहे. गडावर जाण्याच्या अवघड वाटा, भरपूर पाऊस यामुळे हे दुर्गत्रिकुट तसे उपेक्षितच आहे. किल्ल्यावर जाण्याच्या वाटा अवघड असल्यामुळे प्रस्तरारोहाणाचे तंत्र अवगत असणे आवश्यक आहे.
अलंग गड : ४ मे २०१९ ला शनिवारी सकाळी आम्ही ५ वाजता नाशिक वरून तीन जणाचा ग्रुप सह्याद्री मधील कठीण अशा गडकिल्ल्यांमध्ये म्हणजे अलंग मदन आणि कुलंग गडाच्या ट्रेकिंग साठी निघालो. ७.३० ला आम्ही अलंग गडावर आंबेवाडी गावावरून सुरवात गेली. अलंग किल्ला Alang Fort – हा ४५०० फूट उंचीचा गिरीदुर्ग प्रकारातील हा किल्ला आहे. नाशिक जिल्ह्यातील कळसूबाई डोंगररांगेतील हा किल्ला ट्रेकर्स च्या दृष्टीने अत्यंत अवघड समजला जातो. कुठल्याही प्रकारच्या गाईड किवा रस्ता माहिती नसतांना आम्ही अलंग गडाच्या पायथ्यापासून चढायला सुरवात केली. घनदाट जंगल आणि निरव शांतता मनात धडकी भरवत होती. अर्धा डोंगर चढल्यावर रस्ते सापडत न्हवते म्हणून कोरड्या नदीच्या मार्गाने आम्ही वर चढायला सुरवात केली पण मधमाश्याचे पोळे त्या मार्गावर असल्याने आम्हाला मार्ग बदलून खडतरा मार्गाने प्रवास करावा लागला. सकाळ आणि ताजेताजाने असल्याने गडाच्या माथ्यावर आम्ही २ तासात पोचलो .उजवीकडचा पाहिल्यावर मदन किल्ला आमच्या स्वागतासाठी उभा होता.
मदन गड : मदनगड किल्ला Madangad Fort – ४९०० फूट उंचीचा हा किल्ला गिरीदुर्ग प्रकारातील आहे. किल्ला तसा बराच प्राचीन आहे. आणि तेवढाच दुर्गम सुद्धा. अलंग वरून पाण्याच्या घळई आणि जंगलातून आम्ही मदन गडाला सकाळी ९:४५ वाजेला सुरवात केली. गडाची वाट खूपच अवघड होती पण परिसर खूपच सुंदर आणि डोळ्यांचे पारणे फेडणारा होता. सूर्य हळू हळू तापत होता आणि उन्हात चालणेहि कठीण होत होते. २:१५ मिनिटात आम्ही गडावर पोचलो. ४ तास भर उन्हात चालून भूक खूप लागली होती . निसर्गाच्या सानिध्यात सोबत आणलेल्या पिठले, भाकरी, मिरची ठेचा आणि कांदा सोबत नाशिक चा फेमस कराड भत्ता वर आम्ही मनसोक्त ताव मारला. पेटपूजा आणि थोडा आराम केल्यावर पुढील लक्ष्य असलेल्या कुलंग गडाकडे आम्ही मार्गस्त झालो.
कुलंग गड : स .स. पासून १४७० मीटर उंचीच्या कुलंगगडावर पोहोचण्यासाठी मदन गडाच्या कातळकडाने चालायला सुरवात केली. मदन गड आणि कुलंग गड च्या जोडनाऱ्या पुलावर आल्यावर मदनगड व त्या शेजारील सुळके आणि कुलंगचा कातळकडा मनात धडकी भरवत होता. एका ठिकाणी खूप खोल दरी होती आणि वाट इतकी बिकट होती कि पूर्ण ट्रेकिंग मध्ये पहिल्यांदा आम्ही ती कशी पार होईल हा विचार करून घाबरत होतो. हिमतीने आणि एकमेकांच्या मदतीने आम्ही ती पार केली आणि सुटकेच्या श्वास घेतला. समोर कुलंगचा कातळकडा ठेवल्यास डावीकडे मदनगड दिसतो. तेव्हा कुलंगच्या उजव्याबाजुने उतरणारा डोंगरदांड आपल्याला दिसतो. या डोंगरदांडावरुनच कुलंगची चढाई करायला सुरवात केली.गडावर येत येत सोबत आणलेले पाणी हि संपले. गडावर असलेया पाण्याच्या टाकीमधून आम्ही मनसोक्त पाणी पायलो अन सोबत असलेल्या बाटली मध्ये पुढील प्रवासासाठी पाणी घेतले.ओळीने असणारी पाण्याची टाकी पाहून आम्ही कुलंगच्या पुर्व कड्यावर या पाताळवेरी कड्यावर आलो . इथून कळसूबाई रांगेचे अप्रतिम दृष्य दिसते. हाकेच्या अंतरावर असलेला बेलाग मदनगड आपल्याला खिळवून ठेवतो. त्याच्या उजवीकडे प्रचंड विस्ताराचा अलंगगड आपल्याला खुणावतो. दूरवर कळसूबाईचे शिखर दिसते. दुपारचे ४ वाजले होते आणि एवढे थकलो होतो कि पाय उचलेले जात नव्हते.
कुलंग गडावरून खाली उतरताना रस्त्यात आम्हाला करवंद ( डोंगराची काळी मैना ) चे झाडे लागलीत. गोड आणि ताजे करवंद खात खात आम्ही आंबेवाडी गावाकडे निघालो. ११ तासांचा आणि 20 किलोमीटर ट्रेकिंग ( अलंग मदन आणि कुलंग ) खरच खूप अवघड , शारीरिक आणि मानसिक दृष्ट्या थकवणारी होती पण तितकीच आमच्यासाठी तो अनुभव खूपच महत्वाचा आणि अविस्मरणीय होता.
- दिनेश पाटील
नाशिक वरून भंडारदऱ्याला जातांना कळसूबाई शिखराच्या रांगेत अलंग, मदन आणि कुलंग असे तीन किल्ले लक्ष वेधून घेतात. घनदाट जंगल आणि विरळ वस्ती यामुळे हा परिसरातील भटकंती तशी त्रासदायक आहे. गडावर जाण्याच्या अवघड वाटा, भरपूर पाऊस यामुळे हे दुर्गत्रिकुट तसे उपेक्षितच आहे. किल्ल्यावर जाण्याच्या वाटा अवघड असल्यामुळे प्रस्तरारोहाणाचे तंत्र अवगत असणे आवश्यक आहे.
अलंग गड : ४ मे २०१९ ला शनिवारी सकाळी आम्ही ५ वाजता नाशिक वरून तीन जणाचा ग्रुप सह्याद्री मधील कठीण अशा गडकिल्ल्यांमध्ये म्हणजे अलंग मदन आणि कुलंग गडाच्या ट्रेकिंग साठी निघालो. ७.३० ला आम्ही अलंग गडावर आंबेवाडी गावावरून सुरवात गेली. अलंग किल्ला Alang Fort – हा ४५०० फूट उंचीचा गिरीदुर्ग प्रकारातील हा किल्ला आहे. नाशिक जिल्ह्यातील कळसूबाई डोंगररांगेतील हा किल्ला ट्रेकर्स च्या दृष्टीने अत्यंत अवघड समजला जातो. कुठल्याही प्रकारच्या गाईड किवा रस्ता माहिती नसतांना आम्ही अलंग गडाच्या पायथ्यापासून चढायला सुरवात केली. घनदाट जंगल आणि निरव शांतता मनात धडकी भरवत होती. अर्धा डोंगर चढल्यावर रस्ते सापडत न्हवते म्हणून कोरड्या नदीच्या मार्गाने आम्ही वर चढायला सुरवात केली पण मधमाश्याचे पोळे त्या मार्गावर असल्याने आम्हाला मार्ग बदलून खडतरा मार्गाने प्रवास करावा लागला. सकाळ आणि ताजेताजाने असल्याने गडाच्या माथ्यावर आम्ही २ तासात पोचलो .उजवीकडचा पाहिल्यावर मदन किल्ला आमच्या स्वागतासाठी उभा होता.
मदन गड : मदनगड किल्ला Madangad Fort – ४९०० फूट उंचीचा हा किल्ला गिरीदुर्ग प्रकारातील आहे. किल्ला तसा बराच प्राचीन आहे. आणि तेवढाच दुर्गम सुद्धा. अलंग वरून पाण्याच्या घळई आणि जंगलातून आम्ही मदन गडाला सकाळी ९:४५ वाजेला सुरवात केली. गडाची वाट खूपच अवघड होती पण परिसर खूपच सुंदर आणि डोळ्यांचे पारणे फेडणारा होता. सूर्य हळू हळू तापत होता आणि उन्हात चालणेहि कठीण होत होते. २:१५ मिनिटात आम्ही गडावर पोचलो. ४ तास भर उन्हात चालून भूक खूप लागली होती . निसर्गाच्या सानिध्यात सोबत आणलेल्या पिठले, भाकरी, मिरची ठेचा आणि कांदा सोबत नाशिक चा फेमस कराड भत्ता वर आम्ही मनसोक्त ताव मारला. पेटपूजा आणि थोडा आराम केल्यावर पुढील लक्ष्य असलेल्या कुलंग गडाकडे आम्ही मार्गस्त झालो.
कुलंग गड : स .स. पासून १४७० मीटर उंचीच्या कुलंगगडावर पोहोचण्यासाठी मदन गडाच्या कातळकडाने चालायला सुरवात केली. मदन गड आणि कुलंग गड च्या जोडनाऱ्या पुलावर आल्यावर मदनगड व त्या शेजारील सुळके आणि कुलंगचा कातळकडा मनात धडकी भरवत होता. एका ठिकाणी खूप खोल दरी होती आणि वाट इतकी बिकट होती कि पूर्ण ट्रेकिंग मध्ये पहिल्यांदा आम्ही ती कशी पार होईल हा विचार करून घाबरत होतो. हिमतीने आणि एकमेकांच्या मदतीने आम्ही ती पार केली आणि सुटकेच्या श्वास घेतला. समोर कुलंगचा कातळकडा ठेवल्यास डावीकडे मदनगड दिसतो. तेव्हा कुलंगच्या उजव्याबाजुने उतरणारा डोंगरदांड आपल्याला दिसतो. या डोंगरदांडावरुनच कुलंगची चढाई करायला सुरवात केली.गडावर येत येत सोबत आणलेले पाणी हि संपले. गडावर असलेया पाण्याच्या टाकीमधून आम्ही मनसोक्त पाणी पायलो अन सोबत असलेल्या बाटली मध्ये पुढील प्रवासासाठी पाणी घेतले.ओळीने असणारी पाण्याची टाकी पाहून आम्ही कुलंगच्या पुर्व कड्यावर या पाताळवेरी कड्यावर आलो . इथून कळसूबाई रांगेचे अप्रतिम दृष्य दिसते. हाकेच्या अंतरावर असलेला बेलाग मदनगड आपल्याला खिळवून ठेवतो. त्याच्या उजवीकडे प्रचंड विस्ताराचा अलंगगड आपल्याला खुणावतो. दूरवर कळसूबाईचे शिखर दिसते. दुपारचे ४ वाजले होते आणि एवढे थकलो होतो कि पाय उचलेले जात नव्हते.
कुलंग गडावरून खाली उतरताना रस्त्यात आम्हाला करवंद ( डोंगराची काळी मैना ) चे झाडे लागलीत. गोड आणि ताजे करवंद खात खात आम्ही आंबेवाडी गावाकडे निघालो. ११ तासांचा आणि 20 किलोमीटर ट्रेकिंग ( अलंग मदन आणि कुलंग ) खरच खूप अवघड , शारीरिक आणि मानसिक दृष्ट्या थकवणारी होती पण तितकीच आमच्यासाठी तो अनुभव खूपच महत्वाचा आणि अविस्मरणीय होता.
- दिनेश पाटील
